Rusya nın St. Petersburg şehrinin banliyösünde bulunan Çar Köyünde (Tsarskoe Selo-Bugün Puşkin) Büyük Katerina sarayı bulunur. Turistlerin ziyaretine açık olan bu sarayın bir odasının duvarları kehribardan oyularak, işlenerek yapılma çok gösterişli paneller, süslemeler ve sanat eserleriyle bezenmiştir. Bu etkileyici güzelliğin altında efsanevi bir öykü saklıdır.

(Büyük Katerina Sarayı)

( II. Dünya savaşından önce çekilmiş Kehribar Oda nın fotoğrafı)

(Üstteki iki fotoğrafta II. Dünya savaşından önceki orijinal odaya ait)

Kehribar ve kehribardan yapılma ürünler tarihin her döneminde yoğun talep görmüştür. 17. ve 18. yüzyıllarda özellikle Kuzey Avrupa da kehribar işleme ustalarının geleneksel oymacılığın yanında, yeni teknikler geliştirmeleriyle, kehribar işlemeciliği popüler bir sanat haline geldi ve süslemeciliğin yanında neredeyse günlük kullanımdaki her türlü obje kehribarden üretilmeye çalışıldı. Prusya Kralı I. Freidrich de piposundan, satranç takımına bir çok eşyasını kehribarden yaptıran "Kuzeyin Güneşi" nin sevdalılarındandı. Kehribar Oda, 1701 de kralın eşi Sophie Charlotte için Charlottenberg Sarayının bir odasına tasarlandı. Kralın adamları yıllarca Baltık kıyılarını tarayarak kehribar parçaları toplarken, bir yanda da atölyelerde dönemin en usta kehribar işlemecileri toplanan parçaları çeşitli desen ve röliyeflerle süsleyip, ışığı yansıtması ve daha parıltılı görünmeleri için arkalarını altın ve gümüş varaklarla kapladıkları panellere yerleştiriyorlardı.1712 de Rus Çarı Büyük Pedro (Peter The Great) Prusya yı ziyareti sırasında Kehribar Oda yı görüp hayran kalmıştır. Bu arada 1713 de ölen Kralın yerine geçen oğlu I. Freidrich Wilhelm, 1717 de İsveç e karşı yapılan Rusya-Prusya antlaşmasının nişanesi olarak panelleri B. Pedro ya armağan etmiştir. Çar Pedro ya armağan edilen parçalar, 100.000 den fazla işlenmiş parçanın oluşturduğu 22 panelden oluşmaktaydı. B. Pedro, o sıralarda yeni başkent olarak inşa ettirmekte olduğu St. Petesburg a götürdüğü panelleri bir depoya yerleştirdi.

Aradan 30 yıl geçtikten sonra, Çariçe Elizabeth panellerin önce Kışlık Sarayda, sonra da 1755 de Tsarskoe Selo (bugün puşkin) daki Katerina Yazlık Sarayı olarak bilinen Yazlık Saray da bir Kehribar Oda düzenlenerek sergilenmesini sağladı. Prusya daki daha küçük bir odayı kaplayacak şekilde yapılan yaklaşık 36 m2 lik panellere, yıllar boyunca süren çalışmalarla 48 m2 lik bezeme ilavesiyle yüksek tavanlı daha büyük bir odanın duvarları, 7,5 metre yüksekliğindeki panellerle kaplanmış oldu. Baltık bölgesi kehribarlarının tipik renkleriyle (turuncu, sarı, kırmızı, kahverengi) oluşturulan bezemeler, başlıbaşına bir sanat harikası olmuştu. Oda, II. Dünya savaşına kadar geçen 185 yıllık uzun dönemde, aralıklarla yapılan bakım ve restorasyonlarla güzellik ve görkemini korumuştur.

II. Dünya savaşı sırasında, 1941 de, Alman birliklerinin Leningrad a (bugün St. Petersburg) yöneldiği anlaşılınca, şehirde ve saraylarda bulunan sanat eserlerinin çoğu toprağın altına saklanmış, bir kısmıda iç kısımlara nakledilmiştir. Kehribar Oda nın panelleride bu kapsamda taşınmak istenmiş, ancak yıllar boyunca kuruyan ve kırılganlaşan kehribar paneller sökülmeye çalışılınca parçalanmaya başlamıştır. Zararı göze alamayan uzmanlar, odanın sıradan dikkat çekmeyen bir duvar kağıdı ile kaplanmasını kararlaştırdılar. Ancak bu, odayı saklamak için doğru bir tercih olmadı. Almanların dikkatinden kaçamayan paneller, Hitler in emriyle o zaman bir Alman şehri olan Könisberg e (bugün kaliningrad) taşındı. 36 saat çalışarak panelleri söken 6 kehribar uzmanı, tonlarca ağırlıktaki kehribar panel ve objeyi Könisberg kalesindeki müzeye tekrar monte ettiler ve bu efsanevi güzellik 1944 e kadar Nazilerin gururu oldu.

1945 de bu sefer Sovyet ordusu Könisberg i işgal için yaklaşırken, Almanlar tarafından tekrar sökülen Kehribar Oda, sandıklara yerleştirilerek Saksonya ya doğru yola çıkarılmış ve bu yolculuk Kehribar Odanın yok olmasıyla sonlanmıştır. Savaşlar sırasında yağmalanan ve ortadan kaybolan bir çok hazine ve sanat eseri gibi bu şaheserde savaş kurbanı olmuş ve günümüze kadar bu kayboluşun sırrı çözülememiştir.

1979 da Tsarskoe Selo da, 1940 yılında orijinal Kehribar Odanın restorasyonu amacıyla çekilmiş eski siyah-beyaz fotoğraflar ve yaşayan tanıkların ifadelerinden yararlanarak bu güzelliğin benzeri tekrar yapılmaya başlanmıştır.

İlk Kehribar Odanın malzemesi Kaliningrad kaynaklı olmasına karşılık, 2003 te tamamlanan restorasyonda, Rus usta ve sanatçılar renk skalası daha zengin olan Ukrayna Kehribarından 6 ton kullanarak, 55 m2 lik yüzeyi örten eserlerini tamamladılar. Aynı yıl baharda, St. Petersburg un 300. kuruluş yılı kutlamaları sırasında, yapımcılarının 300 yıl önce yapılanla aynı güzellikte olduğunu iddia ettikleri Kehribar Oda ziyarete açılmıştır.

Kehribar Odanın 1945 de yok oluşuyla ilgili bir çok görüş vardır. Bunlardan bazıları şöyledir:

1. Kehribar Oda, Könisberg in İngilizler tarafından havadan bombardımanı sırasında tahrip olmuştur.
   
2. Könisberg de şu anda kayıp bir yeraltı sığınağında gizlenmiştir.
   
3. Ore Mountains daki gümüş madenlerinde saklanmıştır.
   
4. Taşınmak üzere bindirildiği gemi, Baltık denizinde Sovyet gemileri tarafından batırılmıştır.
   
5. Könisberg Kalesinin savaş sonuna doğru yakılmasıyla, içindeki kehribar hazinesi de yok olmuştur.
6. Naziler panelleri, Baltık kıyılarında sular altına saklamışlardır.

( Savaş sonunda yanan Könisberg Kalesi )

Kehribar Oda nın aslında 1945 de Rusya ya geri götürüldüğünü, yenisi yapılıyor derken, yıllar boyunca onarım yapıldığını ve 2003 te açılan odanın, orijinali olduğunu iddia edenler de vardır. Onlara göre iki önemli delil vardır. Birincisi, orijinal odaya ait yalnızca 2 resim vardır.Biri suluboya, diğeri siyah-beyaz bir fotoğraf ki bunlar odayı aynen yapmak için yeterli değildir. İkinci delil ise, Ruslar savaş sonunda Berlin e ulaştıklarında, Almanların yaptıklarını yaptılar ve değerli hazine ve sanat eserlerini ülkelerine götürdüler. Bunlardan biri olan Truva Hazinelerinin kendilerinde olmadığını yıllarca iddia ettiler. Sonunda ellerinde olduğunu kabul etmek zorunda kaldılar. Bu olay Kehribar Oda içinde geçerli olabilir yani Kehribar Odanın çalınması ve yok oluşunu propaganda malzemesi olarak kullanmış olabilirler.

--> Başa dön <--