Kehribarın varlığı tümüyle, yeryüzünde reçine salgılayan ağaç topluluğunun oluşmasıyla ilgilidir. Dolayısıyla bu ağaçların yaşadığı, reçine salgıladığı, bu reçinenin sedimanların altına gömüldüğü, bunların üzerine gelen çökel (sediman) lerin yarattığı basınç ve sıcaklığın oluşturduğu fiziko-kimyasal değişimlerin yaşandığı dönem anberin oluşum yaşının başlangıcını oluşturur. Reçinenin türü, gömüldüğü jeolojik ortama taşınan çökellerin miktarı ve cinsi, reçinenin gömüldüğü derinliklerdeki koşullar gibi bir çok faktör reçinenin Kehribara dönüşüm sürecini belirler. Değişen iklim koşullarına bağlı olarak Dünyanın değişik yerlerinde, farklı zamanlarda meydana gelen bol reçine veren ağaçların yaşadığı ormanların çağına bağlı olarak kehribarın oluşum yaşının 20 milyon yıldan 345 milyon yıla kadar yayıldığı kabul edilmektedir. 20 milyon yıldan genç kehribarlar, bir çoklarınca Copal sınıfında kabul edilmektedirler.
Kehribarın yaşı, öncelikle içinde oluştuğu jeolojik formasyonların (kil, silt, kum, lignit v.b.) yaşına bağlı olarak belirtilir. Bu formasyonların yaşı, kehribara bağlı olmaksızın, içlerinde bulunan karakteristik fosillerin yaşına göre belirlenir. Eğer kehribar içinde yaşı belirlenebilen inklüzyon (Kapanım) fosil varsa, buradan da belirgin bir yaş söylenebilir. Avrupa kıtasında 50 farklı yaşa ait kehribar belirlenmiştir.
Bilinen en eski kehribar 345 milyon yıl, Üst Karbonifer (Upper Carboniferous) yaşında olup, Northumberland-USA da bulunmuştur.
Fosil bulunduran en eski kehribar Alt Kretase (Lower Cretaseous) 146 mil. yıl yaşındadır.
Karboniferden, Pleistosene kadar sediment (tortul) kayaçlar içinde kehribara rastlanmıştır.
Kehribarın, Dünya üzerinde en bol bulunduğu yaş aralığı 20-65 milyon yıl olup Tersiyer dönemidir.
Kehribarın, Dünyanın değişik yerlerinde belirlenen oluşum yaşlarına ait bazı örnekler en gençten en yaşlıya doğru şöyledir :
Miyosen (5000 yıl-24 mil. yıl) : Dominik, Kolombiya, Brezilya, Almanya-Bitterfield, Yeni Zelanda, Meksika-Chiapas, Romanya, Borneo, Sicilya, Sumatra, USA-N.Carolina.
Oligosen (24-38 mil. yıl) : Baltık denizi kıyıları, Polonya, Rusya, İsveç, İngiltere, Arjantin, Meksika.
Eosen (38-54 mil.yıl) : Nijerya, Polonya, Rusya, İsveç, İngiltere, USA- Arkansas, California, Washington.
Paleosen (54-65 mil. yıl) : Rusya, İngiltere, USA-Wyoming.
Kretase (65-145 mil. yıl) : Brezilya, Avusturya, Burma, Kanada-Alberta, Macaristan, İsrail, Meksika, Fransa, İspanya, Japonya, Lübnan, Polonya, Rusya, İsviçre, Borneo, İngiltere, USA-New jersey.
Jura (145-215 mil. yıl) : Kazakistan (Chimkent), Danimarka (Bornholm).
Triyas (215-245 mil. yıl) : Avusturya.
Permiyen (245-285 mil. yıl) : Rusya (Chekarda river - Ural mountains).
Karbonifer (285-345 mil. yıl) : İngiltere-Northumberland, USA-Upper Missisipi Valley- Montana.
**Karakteristik fosil: Kitlesel biyolojik yokoluşlar veya yaşam süreçlerinin sonuna gelip, yeryüzünden tüm türleriyle yok olan canlıların fosilleri karakteristik fosildir. Bu fosiller bulunduğu kayacın oluşum ortamını ve yaşını belirlememize yardım eder. Canlının yeryüzündeki yaşam süreci (yeryüzünde ilk ve son varolduğu dönem) ne kadar kısa olursa fosilin bilimsel değeri o kadar fazla olur. Çünkü onun bulunduğu kayaç topluluğu daha belirgin olarak yaşlandırılır. Örneğin, Trilobitler, Kambriyende kısa bir dönem yaşamış ve yok olmuşlardır. Dinozorlar 65 milyon yıl önce yok olmuşlardır, bu nedenle karakteristik fosildirler.
Yaşı 4.7 milyar yıl olarak hesaplanan Dünyamız üzerinde, ilk omurgalı canlıların 500-600 milyon yıl, böceklerin evrimi ise 350-400 milyon yıl önce başlamıştır.
Dünyanın en ilgi çekici canlıları olan Dinozorlar, yeryüzünün tüm kıtalarında yaşayıp, bazılarının 26 metre gibi devasa, bazılarının bir tavşan kadar minyatür boyutlara sahip olmalarının yanında, karada, suda ve havada yaşayan türleriyle ve günümüzden yaklaşık ilk 230 milyon yıl önce ortaya çıkıp, 65 milyon yıl önce yeryüzünden topluca yok olmalarıyla çarpıcı bir canlı türünü oluşturmaktadırlar.
|